هورمون درمانی چیست؟

هورمون درمانی مانند شیمی‏درمانی، نوعی از درمان در سرطان پستان است که سلول‏های سرطانی را در تمام نقاط بدن درمان می‏کند. هورمون درمانی بیشتر زمانی استفاده می‏شود که سلول‏های سرطانی دارای گیرنده‏های هورمونی (استروژنی و پروژسترونی) باشند. به عبارت دیگر این درمان در افرادی که در تومور آنها گیرنده‏های استروژن و پروژسترون، مثبت باشد اثر بهتری دارد. البته موارد دیگری نیز در تصمیم‏گیری برای انجام این نوع درمان وجود دارند. به عنوان مثال؛ گاهی در زنانی که بعد از یائسگی به سرطان پستان مبتلا می‏شوند، صرف‏نظر از اینکه گیرنده‏ها وجود دارند یا خیر، از این نوع درمان استفاده می‏شود.

هورمون درمانی چگونه عمل می‏کند؟

هورمون درمانی از دو طریق عمل می‏کند:

• دارو باعث کاهش سطوح استروژن در بدن می‏شود و لذا سلول‏های سرطانی به استروژن کمتری برای رشد دسترسی پیدا می‏کنند.
• دارو به گیرنده‏ هورمونی در سطح سلول‏های سرطانی متصل شده و مانع از دسترسی هورمون اصلی به این گیرنده‏ها می‏شود. به این صورت دارو مانع تاثیر هورمون بر سلول‏های سرطانی شده و در نتیجه باعث مهار رشد آنها می‏گردد.

هدف در هر دو روش، محروم کردن سلول‏های سرطانی از هورمون‏های طبیعی بدن است که سلول‏های سرطانی زودتر از بین رفته و رشد سلول‏های باقی‏مانده آهسته‏تر شده و یا متوقف شود.

انواع مختلفی از داروهای هورمون درمانی توصیه می‏شود که ممکن است به صورت قرص و تک دارویی یا ترکیب با آمپول‏های مهارکننده تخمدان تجویز شود.

هورمون درمانی چقدر طول می‏کشد؟

بیمارانی که سرطان پستان در آنها محدود به ناحیه پستان است، به هورمون درمانی پاسخ خوبی می‏دهند. استفاده از داروهای هورمون درمانی در درمان سرطان پستان، حداقل به مدت 5 سال، نتایج خوبی در بیماران داشته است. در حال حاضر بسیاری از محققین عقیده دارند که گروه‏های خاصی از بیماران از هورمون درمانی به مدت طولانی‏تر سود می‏برند. ممکن است بنا به صلاحدید پزشک هورمون درمانی پس از مدتی از یک نوع به نوع دیگر تغییر کند.

عوارض هورمون درمانی

تاموکسیفن (شایع‏ترین دارو در هورمون درمانی) علاوه بر سلول‏های سرطانی بر سایر سلول‏های بدن نیز تاثیر می‏گذارد که عوارض آن ناشی از این امر است. از جمله مهم‏ترین عوارض تاموکسیفن که در موارد نادری ممکن است ایجاد شود، افزایش احتمال لخته خون در سیاهرگ می‏باشد که ممکن است با حرکت کردن این لخته‏ به ریه‏ها، مشکلات تنفسی برای بیمار ایجاد شود. از عوارض دیگر آن، احتمال ابتلا به سرطان رحم با شیوع بسیار کم است. اگر پزشک معالجتان تاموکسیفن تجویز کرده، در صورت بروز عوارضی مانند خونریزی واژینال یا لکه‏بینی، حتما پزشک خود را مطلع سازید. همچنین باید به صورت دوره‏ای توسط متخصص زنان تحت معاینه لگن قرار گیرید و هرگونه خونریزی یا درد غیرطبیعی را به پزشک اطلاع دهید. اما از جمله منافع بارز این دارو، می‏توان به کاهش خطر پوکی استخوان (به‏خصوص پس از سنین یائسگی) اشاره کرد. لذا با در نظر گرفتن فواید تاموکسیفن، امروزه صاحب نظران استفاده از این دارو را در اغلب مبتلایان به سرطان پستان به‏عنوان درمان کمکی مفید دانسته و توصیه می‏کنند.

جهت انجام معاینه و دریافت اطلاعات بیشتر می‏توانید به کلینیک بیماری‏های پستان پژوهشکده معتمد جهاد دانشگاهی مراجعه نموده و یا با شماره زیر تماس حاصل فرمایید.

تلفن صدای مشاور:  66404020-021

منابع:

• سفری با سرطان پستان به سوی امید، احمد کاویانی و همکاران
• راهنمای جامع بیماری‏های پستان، ماندانا ابراهیمی و همکاران

گردآوری و تنظیم: مهتاب آجربندیان، کارشناس ستاد پژوهشی پژوهشکده سرطان معتمد