بارداری و سرطان پستان
تشخیص سرطان پستان در زمان بارداری شایع نیست و نسبتا غیر معمول است. سرطان پستان دوران بارداری شامل سرطان پستانی است که در هر زمان در دوران بارداری یا در سال اول پس از زایمان تشخیص داده میشود.
بروز سرطان پستان مرتبط با بارداری (دوره قبل از زایمان تا پس از زایمان) تقریباً 15 تا 35 در هر 100.000 زایمان است درحالیکه موارد سرطان پستان در دوران بارداری، کمتر از اولین سال پس از زایمان تشخیص داده شده است. در زنان زیر 30 سال، حدود 20% از سرطانهای پستان مربوط به بارداری است و در زنان زیر 50 سال، کمتر از 5% مربوط به بارداری است. بهنظر میرسد با تأخیر بیشتر زنان در باروری، بروز سرطان پستان مرتبط با بارداری در حال افزایش است بارداری باعث ایجاد سرطان پستان نمیشود، اما اگر از قبل دارای تعدادی از سلولهای سرطان پستان باشید تغییرات هورمونی بارداری ممکن است باعث رشد آنها شود.
تشخیص سرطان پستان در دوران بارداری
سرطان پستانی که در دوران بارداری اتفاق افتاده، یک وضعیت بالینی چالش برانگیز است زیرا در هر برنامه درمانی باید سلامت مادر و جنین در نظر گرفته شود. در زنان باردار به علت تغییرات فیزیولوژیک پستان که بر اثر بارداری و شیردهی اتفاق میافتد و نیز عدم امکان استفاده از روشهای تشخیصی بر پایه اشعه به دلیل محافظت از جنین؛ تشخیص سرطان پستان مرتبط با بارداری دشوارتر است.
هرچند انجام ماموگرافی در دوران بارداری به علت در معرض اشعه قرار گرفتن جنین ممنوع است، ولی در صورت شک قوی به سرطان، ماموگرافی با استفاده از شیلد یا پیشبندهای ضد اشعه که روی رحم را میپوشاند قابل انجام است. سونوگرافی با توجه به اینکه از امواج صوتی استفاده میکند خطر شناخته شدهای برای مادر و جنین ندارد و روش بسیار مناسبی برای تشخیص تودههای پستان در دوران بارداری است. استفاده از ام آر آی پستان به علت نیاز به تزریق ماده حاجب در دوران بارداری ممنوع است. و بالاخره نمونهبرداری در صورت وجود تودههای مشکوک منعی ندارد.
هیچ مورد شناخته شدهای از سرطان پستان وجود ندارد که در جنین گسترش یافته باشد، اگرچه مواردی وجود دارند که در آنها سرطان در جفت مشاهده شده است.
ممکن است برخی از درمانها تا زمان تولد نوزاد به تأخیر انداخته شود. هدف این است که زایمان را تا حد ممکن به زمان کامل بارداری نزدیک نگه داریم.
گزینههای درمانی سرطان پستان در دوران بارداری چیست؟
تهیه یک برنامه درمانی، به شدت سرطان بستگی دارد و پزشکان برای این منظور موارد زیر را در نظر میگیرند:
- تعداد و اندازه تومورها
- درجه تومور که نشان می دهد چقدر طول میکشد تا سرطان رشد کرده و پخش شود
- نوع سرطان پستان بر اساس گیرندههای سطح تومور
- مدت زمان باقیمانده از بارداری بیمار
- سلامت عمومی بیمار
- اولویتهای شخصی
هدف این است که در صورت امکان، سرطان درمان شود و یا از انتشار آن در عین محافظت از سلامت کودک ممانعت گردد. تیم مراقبت سرطان و متخصص زنان و زایمان برای ارائه بهترین خدمات برای بیمار و جنین باید هماهنگی لازم را انجام دهند.
جراحی
اولین خط درمانی برای سرطان پستان جراحی است، حتی اگر باردار باشید. این جراحی ممکن است به معنای حفظ پستان و برداشت توده (لامپکتومی) یا ماستکتومی (برداشت پستان) همراه با برداشتن غدد لنفاوی زیر بغل باشد. جراحی پستان در هر مرحله از سرطان پستان در دوران بارداری بیخطر تلقی میشود، اگرچه بیهوشی عمومی ممکن است خطراتی برای جنین ایجاد کند.
شیمیدرمانی
شیمیدرمانی در سه ماهه اول بارداری، هنگامی که اندامهای داخلی کودک در حال رشد هستند، انجام نمیشود. مطالعات نشان میدهند استفاده از برخی داروهای شیمیدرمانی در سه ماهه دوم و سوم ایمنتر است، اما معمولاً در سه هفته آخر بارداری تجویز نمیشوند. استفاده از شیمیدرمانی ممکن است به نوع خاص سرطان پستان شما و میزان تهاجمی بودن آن بستگی داشته باشد. در برخی موارد خاص، خصوصا وقتی زمان کمی تا زایمان باقی مانده باشد انتظار تا زمان زایمان نیز گزینهای برای درمان است.
پرتودرمانی
دوزهای بالای پرتودرمانی در هر زمانی حین بارداری میتوانند خطرات آسیبرسان به نوزاد را افزایش دهند. این خطرات شامل موارد زیر میباشند:
- سقط جنین
- رشد کند جنین
- نقایص تولد
- سرطان دوران کودکی
به همین دلیل، پرتودرمانی معمولا تا بعد از تولد نوزاد به تعویق میافتد.
هورمون درمانی
درمانهای هورمونی در دوران بارداری انجام نمیشود بنابراین اگر سرطان پستان به استروژن حساس است، تا بعد از تولد کودک، هورمون درمانی شروع نمیشود. و اگر تحت هورمون درمانی هستید، به شما توصیه نمیشود که به کودک خود شیر دهید.
چشمانداز سرطان پستان در دوران بارداری
پیش آگهی سرطان پستان بیش از هر چیز وابسته به مرحله بیماری و وضعیت گیرندههای سطح تومور است و لذا بروز آن در دوران بارداری پیش آگهی را بدتر نمیکند. دانستن اینکه فرد در زمان بارداری دچار سرطان پستان شده است میتواند برای بیمار و خانوادهاش استرسزا باشد. پیشنهاد میشود در این دوران با یک درمانگر مشورت شود تا در طی مسیر کمک کننده باشند.
جهت انجام معاینه و دریافت اطلاعات بیشتر میتوانید به کلینیک بیماریهای پستان پژوهشکده معتمد جهاد دانشگاهی مراجعه نموده و یا با شماره زیر تماس حاصل فرمایید.
تلفن صدای مشاور: 66404020-021
منبع:
- Litton J. Gestational breast cancer: Epidemiology and diagnosis. 2020
گردآوری و تنظیم: مهتاب آجربندیان، کارشناس ستاد پژوهشی پژوهشکده سرطان معتمد