اصول تغذیه و رژیم درمانی در سرطان و مشکلات رایج ناشی از درمان آن
در صورت وجود دهان زخمی یا خشک و تغییر در ذائقه و مشکلات بلعی
- بعد از هر بار غذا، دهان خود را بشویید و از مسواک نرم و نخ دندان استفاده نمایید.
- از مایعات نرم مثل سوپ ولرم استفاده کنید. از مصرف کنسروها، غذا در ظرف فلزی و استیل دوری کنید.
- دهان و لثه خود را با تکهها یخ خیس نمایید. از مواد غذایی شور و پرادویه یا اسیدی استفاده نکنید.
- در طول شیمیدرمانی امکان تغییر حس چشایی و تمایل به غذا مثلا عدم تمایل به گوشت وجود دارد. غذا را طبق دستورات نوشته شده و مطابق با میل خود انتخاب نمایید. در صورت التهاب دهان، غذای خشک نخورید.
- در طول شیمیدرمانی و پس از آن، نیاز به برخی املاح و ویتامینها تغییر میکند (افزایش یا کاهش مییابد). لطفا در این مورد، قبل از تهیه هر نوع مکمل، حتما با متخصص تغذیه خود مشورت نمایید.
در صورت وجود تهوع و استفراغ و کاهش اشتها
- مایعات به مقدار کافی استفاده کنید (چای کم رنگ و آب). مصرف کمی کراکر یا نان تست در این زمینه مفید است. آدامس کمک کننده خواهد بود.
- از مصرف مایعات قبل، در حین و بلافاصله بعد از غذا بپرهیزید. یبوست و اسهال را با مشورت متخصص درمان کنید.
- غذای خود را تزئین کنید و از ادویههای مفید (غیر تند) مصرف کنید. غذای پرچرب باعث کاهش اشتها میشود.
- مایعات را با حجم بالا در آن واحد مصرف نکنید، جرعه جرعه بنوشید.
- بعد از استفراغ، یک جرعه آب (یا مخلوط آب و کمی گل سرخ یا گلاب برای طعمدار بودن آن) بنوشید و هر 10 دقیقه این کار را تا 1 ساعت انجام دهید. در زمان وجود اشتهای بهتر، غذای بیشتری دریافت کنید.
- حتما تعداد وعدههای غذایی را افزایش داده و حجم مصرفی هر وعده را پایین بیاورید. خواب کافی داشته باشید.
- برای نوشیدن مایعات از نی استفاده کنید. میوههای تازه مصرف کنید. در هنگام پخت هواکش را روشن کنید.
- از نوشیدن مایعات گازدار بپرهیزید. مصرف قهوه را بسیار کم کنید. بعد از غذا دراز نکشید.
- ورزشهای هوازی متعادل مثل پیادهروی، مثلا نیم ساعت قبل از ناهار، اشتهای شما را افزایش میدهد.
- در صورت وجود مشکلات با مصرف غذاهای سفت، از غذاهای نرم یا پوره استفاده کنید.
- دریافت مقدار کمی از دمنوش زنجبیل یا خود آن و نیز سیر در غذا به کاهش تهوع کمک میکند.
- آب لیمو یا آب غوره و سرکه درصورتیکه قابل تحمل در زخمهای دهان هستند، مجاز به مصرف میباشند.
نکات مهم قبل از شیمیدرمانی
- مهمترین نکته قبل از درمان، غلبه بر استرس است. با پروسه درمان خود آشنا شوید و از عوارض احتمالی آگاه باشید. و بدانید که شیمیدرمانی و در کل پروسه درمان کامل، مستلزم آرامش و زمان است و در آخر پایان یافته و شما به زندگی عادی خود برمیگردید.
- نکته مهم افزایش توان و سیستم ایمنی بدن است، بدین منظور از 2 تا 3 واحد میوه و 3 تا 4 واحد سبزیجات (در صورت عدم مشکلات گوارشی) و مایعات کافی بهخوبی استفاده کنید. پروتئین دریافتی خود را بالا ببرید، بهطوریکه بیشترین دریافت شما از ماهی و حبوبات پخته، مرغ و مغز و دانهها باشد.
- مکمل غذایی مولتی مینرال ویتامین (در صورت مشورت از قبل با متخصص تغذیه خود) به میزان 2 تا 3 عدد در هفته جایز است. ولی از دریافت بالای مکملهای آنتیاکسیدانی خودداری کنید.
- از آنجاییکه شیمیدرمانی ممکن است چند ساعت بهطول انجامد، استفاده از یک میان وعده کوچک قبل از شروع درمان و یا حتی در حین درمان بسیار کمک کننده خواهد بود.
به طور کلی رعایت نکات غذایی، بایدها و نبایدهای دریافتی، بسته به سابقه بیماری، داروهای مصرفی و مرحله بیماری در افراد متفاوت است و افراد میبایست برای تنظیم دقیق برنامه غذایی خود به متخصص تغذیه مراجعه نمایند.
جهت دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه تغذیه میتوانید به کلینیک بیماریهای پستان پژوهشکده معتمد جهاد دانشگاهی مراجعه نموده و یا با شمارههای زیر تماس حاصل فرمایید.
تلفن صدای مشاور: 66404020-021 / 09124885127
منابع:
- Donaldson, M.S., Nutrition and cancer: a review of the evidence for an anti-cancer diet. Nutrition journal, 2004. 3: p. 19-19.
- Aghajanpour, M., et al., Functional foods and their role in cancer prevention and health promotion: a comprehensive review. American journal of cancer research, 2017. 7(4): p. 740-769.
- Rauh, S., et al., Nutrition in patients with cancer: a new area for medical oncologists? A practising oncologist's interdisciplinary position paper. ESMO open, 2018. 3(4): p. e000345-e000345.
- Mardas, M., R. Madry, and M. Stelmach-Mardas, Link between diet and chemotherapy related gastrointestinal side effects. Contemporary oncology (Poznan, Poland), 2017. 21(2): p. 162-167.
- Coa, K.I., et al., The impact of cancer treatment on the diets and food preferences of patients receiving outpatient treatment. Nutrition and cancer, 2015. 67(2): p. 339-353.
گردآوری و تنظیم: الهام رزم پوش، کارشناس گروه پژوهشی کیفیت زندگی پژوهشکده سرطان معتمد