انواع روشهای تشخیصی سرطان پستان
روشهای متعددی وجود دارند که پزشک به وسیله آن میتواند بافت پستان را بررسی و در مورد توده احتمالی موجود در آن قضاوت کند. مهمترین روشهایی که به فراوانی استفاده میشوند عبارتند از: ماموگرافی، سونوگرافی، ام آر آی (MRI) و نمونه برداری (بیوپسی) که در ذیل به شرح مختصر هر یک میپردازیم:
ماموگرافی
در ماموگرافی از اشعه ایکس برای عکسبرداری از ساختمانهای داخل پستان استفاده میشود. این یک روش سریع و ساده است و باعث سهولت در تشخیص و نیز بهبود نتایج درمان بیماران به علت تشخیص زودرس بیماری شده است.
خطرات ناشی از برخورد اشعه ایکس با پستان در این روش بسیار ناچیز است و میتوان آن را نادیده گرفت. در حقیقت میزان سود ناشی از تشخیص زودرس توسط این روش بسیار بیشتر از خطرات احتمالی آن است. حتی اگر یک زن از 40 تا 90 سالگی هر سال ماموگرافی انجام دهد، میزان اشعه دریافتی، بسیار ناچیز و کمتر از میزان لازم برای ایجاد سرطان پستان است.
در زنان سالم، ماموگرافی غربالگری به عنوان یک روش تشخیصی زودرس استفاده میشود. به این ترتیب که یک ماموگرافی پایه در سنین 35 تا 39 سالگی انجام شده و سپس از 40 سالگی به بعد، سالانه ماموگرافی انجام میشود تا در صورت وجود توده سرطانی در پستان در مراحل اولیه بتوان آن را کشف کرد.
نکته مهمی که باید در نظر داشت این است که؛ انجام ماموگرافی در زنان کمتر از 30 سال، به هیچ وجه ارزش تشخیصی ندارد و انجام آن به صلاح بیمار نیست. مگر در موارد نادر که جراح وجود ضایعه مشکوکی را در پستان تشخیص داده باشد.
سونوگرافی
در این روش بهجای اشعه ایکس، از امواج صوتی برای بررسی تودههای پستانی استفاده میشود. سونوگرافی معمولاً در مواردی انجام میشود که پزشک به هر دلیل، بررسیهای بیشتری را صلاح بداند. مثلا در مواقعی که بافت پستان در بیمار سفت و متراکم باشد و یا سن بیمار کمتر از 35 سال باشد. اما بیشترین کاربر سونوگرافی برای افتراق تودههای توپر از تودههای حاوی مایع و کیستهای پستان است. همچنین در تشخیص شبه تودهها از تودههای واقعی که غیرطبیعی هستند نیز کمک میکند.
باید توجه داشت که؛ سونوگرافی به هیچ وجه جایگزین ماموگرافی بهعنوان یک روش غربالگری نیست، بلکه بهعنوان وسیله تشخیصی کمکی از آن استفاده میشود.
ام آر آی (MRI)
یک روش تصویربرداری بدون درد دیگر MRI است که معمولاً به کمک ماموگرافی و سونوگرافی آمده و میتواند تودههای مخفی پستان را شناسایی نماید و برای تشخیص ماهیت تودههای پستانی بهکار میرود. کاربرد MRI شامل موارد زیر است:
- بررسی پستان در افرادی که دارای پروتز پستان هستند و معاینه پستان یا انجام ماموگرافی یا سونوگرافی در آنها با مشکلاتی روبروست.
- بررسی پستان در افرادی که قبلاً تحت عمل جراحی پستان قرار گرفتهاند. در این موارد انجام معاینات یا ماموگرافی دقت کمتری دارد.
- هرگونه شک تشخیصی که علیرغم انجام معاینه، ماموگرافی و سونوگرافی برطرف نشده باشد.
- در افرادی که بعد از درمان سرطان پستان، شک به عود وجود دارد ولی سایر روشهای تشخیصی، کاربرد زیادی ندارد.
- بررسی معمول پستان در زنانی که عوامل خطر متعدد داشته و برای بروز بیماری جزء گروه پرخطر محسوب میشوند. مثلاً افرادی که طی بررسیهای ژنتیکی، متوجه جهشهای ژنی مسئول ایجاد سرطان پستان در آنها شدهاند.
نمونهبرداری (بیوپسی)
در صورتی که نتایج معاینات و تصویربرداریهای پستان غیرطبیعی باشندف قدم بعدی نمونهبرداری از توده جهت ارسال به آزمایشگاه و بررسی میکروسکوپی سلولهای آن است. روشهای مختلفی برای نمونهبرداری وجود دارد که عبارتند از:
- نمونهبرداری با سوزن باریک
- نمونهبرداری بافتی از طریق سوزن
- نمونهبرداری به روش جراحی
جهت انجام معاینه و دریافت اطلاعات بیشتر میتوانید به کلینیک بیماریهای پستان پژوهشکده معتمد جهاد دانشگاهی مراجعه نموده و یا با شماره زیر تماس حاصل فرمایید.
تلفن صدای مشاور: 66404020-021
منابع:
- سفری با سرطان پستان به سوی امید، احمد کاویانی و همکاران
- راهنمای جامع بیماریهای پستان، ماندانا ابراهیمی و همکاران
گردآوری و تنظیم: مهتاب آجربندیان، کارشناس ستاد پژوهشی پژوهشکده سرطان معتمد