اولویت های پژوهشی
ایمنی درمانی سلولی: فعالیت تخصصی دپارتمان در این مورد، پژوهش در زمینه روشهای نوین درمان سرطان (با اولویت سرطان پستان) با استفاده از سلولهای ایمنی در تقویت سیستم ایمنی و یا از بین بردن مستقیم سلولهای توموری است. در این روش درمانی، سیستم ایمنی علیه سلولهای سرطانی تربیت شده و به صورت هدفمند و اختصاصی آنها را شناسایی کرده و از بین میبرد. ایمنیدرمانی به دو صورت فعال و غیرفعال انجام میشود. در ایمنیدرمانی فعال، از سلولهای فعالکننده لنفوسیت مانند سلولهای دندریتیک (Dendritic cell, DC) استفاده میشود که باعث تحریک پاسخ فعال در درون بدن میشوند اما در ایمنیدرمانی غیرفعال (Passive) سلولهای فعال کشنده در محیط آزمایشگاه تولید و به بدن بیمار تزریق میشوند و در داخل بدن فعال شدن این سلولها اتفاق نمیافتد.
از نظر طبقهبندی استفاده از ایمنیدرمانی سلولی فعال شامل استفاده از واکسن سلولی DC است و ایمنیدرمانیPassive شامل موارد ذیل میباشد:
- سلولهای کشنده طبیعی (NK Natural Killer Cell,)
- سلولهای کشنده القا شده با سایتوکاین (Cytokine inducing Killer Cell, CIK)
- لنفوسیتهای ارتشاح یافته به موضع تومور (Tumor Infiltrating Lymphocytes, TIL)
- سلولهای بنیادی مزانشیمی (Mesenchymal stem cells, MSC)
در حال حاضر 4 پروژه فعال کارآزمایی بالینی در زمینه استفاده از سلولهای کشنده طبیعی در درمان سرطان پستان، لوسمی میلوئیدی حاد (Acute Myeloid Leukemia. AML) و پنومونی/سندرم زجر تنفسی منتج از عفونت ویروسی COVID-19 در حال انجام است و استفاده از سلولهای بنیادی مزانشیمی در درمان سندروم زجر تنفسی (ARDS) منتج از عفونت ویروسی کووید 19 و پروژههای مرتبط با تولید سلولهای DC و CIK در مراحل آزمایشگاهی و پیش بالینی میباشد.
ویروس درمانی و ژن درمانی: یکی دیگر از زمینههای فعالیتهای پژوهشی در این دپارتمان؛ مطالعه روی تولید محصولات ویروسی طبیعی یا مهندسی شده جهت استفاده در پروژههای ویروس درمانی سرطان متمرکز شده است. این ویروسها بیماریزا نیستند و یا بیماریزایی قابل کنترلی دارند. بسیاری از پروژههای ژن درمانی مستلزم استفاده از لنتیویروسها یا رتروویروسها جهت انتقال ژن است. تولید محصولات نهایی قابل استفاده در بالین بیمار نیازمند وجود زیرساختهای خط تولید ویروس با درجه کیفی (Good Manufacturing Practice, GMP) است که به نوبه خود نوعی توانمندی استراتژیک در سیستم بهداشت و درمان بهشمار میرود. یکی از اهداف کاربردی این گروه تهیه زیرساختهای خط تولید ویروسهای GMP میباشد. در حال حاضر مطالعه روی ویروسهای انکولایتیک مهندسی ژنتیک شده و Intact جزو مهمترین خطوط مطالعاتی دپارتمان ATMP میباشد و در حال حاضر پروژههای تحقیقاتی روی انواع ویروسهای مهندسی ژنتیک شده از خانواده آدنو ویروس و نیوکاسل در حال راهاندازی میباشد.
پزشکی ترمیمی: تمرکز ویژه دپارتمان در زمینه پزشکی ترمیمی بر روی استفاده از سلولهای بنیادی مزانشیمی در درمان بیماریهای التهابی مرتبط با سرطان است. یکی از موفقیتهای بارز این گروه ابداع روش درمانی برای کاهش عوارض بیماری پیوند علیه میزبان (Graft Versus Host Disease, GVHD) پس از پیوند مغز استخوان است. استفاده از اگزوزومهای مستخرج از سلولهای بنیادی مزانشیمی یکی دیگر از اهداف این دپارتمان است که میتواند در آینده در درمان بیماریهای التهابی و نیز به عنوان حامل دارویی در درمان سرطان مورد استفاده قرار گیرند. این گروه در حال حاضر مطالعات فعالی روی انواع منابع مستخرج سلولهای بنیادی انجام میدهد که برخی از آنها در حال ورود به مرحله بالینی هستند. کار این گروه از سال 1394 و پروژه استخراج سلولهای بنیادی مزانشیمی از جفت جنین آغاز شد. پس از اتمام این پروژه و اخذ تاییدیههای مربوطه محصولات سلولی در درمان بیماریهای مختلف مورد مطالعه قرار گرفتند. در حال حاضر دو پروژه در زمینه استفاده از سلولهای بنیادی مزانشیمی مشتق از پرده جنینی و پلاسنتا در درمان پنومونی/ سندرم زجر تنفسی عفونت ویروسی COVID-19 در حال انجام میباشد.
محورهای فعالیت
- ایمنیدرمانی سلولی
- ژندرمانی
- ویروسدرمانی
- پزشکی ترمیمی
- مهندسی وکتور